Podróż W alpejskim księstwie

Księstwo Liechtensteinu (Fürstentum Liechtenstein) to małe górskie państwo o powierzchni zaledwie 160 km², leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią. Jego ludność liczy ok. 38 tys. mieszkańców. Głową państwa jest książę Hans-Adam II von und zu Liechtenstein. Główną rzeką jest Ren, a stolicą Vaduz. Najwyższym szczytem Liechtensteinu jest Grauspitz o wysokości 2599 m n.p.m. Jest to jedyne niemieckojęzyczne państwo nie graniczące z Niemcami, a zarazem jedyne państwo położone całkowicie w Alpach.  

Pierwszym zidentyfikowanym ludem zamieszkującym te tereny byli Celtowie, a po nich - Retowie, którzy zostali podbici przez Rzymian w 15 roku p.n.e. W IV wieku znajdowała się tu część położonej nad Renem linii obronnej, która miała powstrzymać Alemanów wdzierających się do prowincji Recja od 261 roku. Po chrystianizacji, w V wieku wykształciła się zależność Recji od biskupstwa Chur. Następowała też germanizacja ludności. Teodoryk Wielki (451/455-526) włączył Recję do Królestwa Ostrogotów. Po jego śmierci ziemie te podbili Frankowie. Na mocy traktatu z Verdun z 843 roku tereny Liechtensteinu otrzymał Ludwik II Niemiecki (806-876). Weszły one w skład księstwa Szwabii, które w 911 roku stało się częścią księstwa Alemanii, istniejącego do 1208 roku. Terytorium Liechtensteinu przeszło wówczas do Dolnej Recji, będącej we władaniu hrabiów Bregencji. Hrabia Hugo I de Montfort (?-1228) wybudował zamek obronny Vaduz. W 1342 roku powstało hrabstwo Vaduz, którego pierwszym władcą został Hartmann I. W 1416 roku Vaduz zostało sprzedane baronowi Wolhardowi z Brandiz, który w 1437 roku połączył je z Schellenbergiem, kształtując obecne granice księstwa. W 1613 roku Vaduz i Schellenberg zostały zakupione przez hrabiego Kaspara z Hohenems. Kraj ucierpiał znacznie w wyniku wojny trzydziestoletniej (1618-1648). W 1669 roku Vaduz i Schellenberg zostały przejęte przez cesarstwo na poczet spłaty długów hrabiów Hohenems.  

W roku 1699 Schellenberg został zakupiony przez księcia Jana Adama I Bogatego (1662-1712) z rodu Liechtensteinów. Przez kolejne lata usiłował on dokupić Vaduz, zależny wówczas od Ligi Szwabskiej, co udało mu się w 1712 roku. Wydarzenie to uznawane jest za moment powstania państwa. Książęta Liechtenstein zwykle rezydowali w Wiedniu, skąd zarządzali swymi włościami. W XVIII wieku ani razu nie odwiedzili księstwa.  

Pierwszym aktem prawnym uznającym suwerenność Liechtensteinu był akt założycielski Związku Reńskiego z 1806 roku. Kongres wiedeński w 1815 roku potwierdził suwerenność państwa, które miało stać się członkiem Związku Niemieckiego. Pierwsza konstytucja księstwa weszła w życie w 1818 roku. Duże znaczenie dla księstwa miało podpisanie w 1852 roku układu celnego z Austrią. Po śmierci księcia Alojzego II (1796-1858) na tron wstąpił jego syn Jan II Dobry (1840-1929). Miał on ambicję unowocześnienia kraju, czego wyrazem było wprowadzenie nowej konstytucji w 1862 roku. Po zjednoczeniu Niemiec w 1871 roku Liechtenstein zachował niezależność i zdecydował się na silny związek z Austro-Węgrami. Wprowadzono unię monetarną i wielokrotnie odnawiano unię celną, Austria zarządzała też systemem pocztowym księstwa. Stosunek Liechtensteinu do Austrii zmienił się po wybuchu I wojny światowej. Księstwo ogłosiło neutralność, a potrzeba reorientacji polityki nabrała znaczenia w 1918 roku w obliczu porażki państw centralnych. Założona w 1918 roku Chrześcijańsko-Społeczna Partia Ludowa (Christlich-Soziale Volkspartei) postulowała zmianę orientacji zagranicznej państwa i bliższy związek ze Szwajcarią. Za dalszym pozostaniem w związku z Austrią opowiadała się Postępowa Partia Obywatelska (Fortschrittliche Bürgerpartei in Liechtenstein). W tej sytuacji 8 listopada 1918 roku doszło do zamachu stanu. Nowe władze dążyły do związku państwa ze Szwajcarią oraz zwiększenia roli mieszkańców Liechtensteinu w zarządzaniu księstwem. W 1921 roku ogłoszono nową konstytucję. Odcięcie się od byłego protektora zaowocowało uznaniem liechtensteińskiej neutralności w traktacie pokojowym z Saint-Germain-en-Laye z 1919 roku. Traktat celny pomiędzy pomiędzy Liechtensteinem i Szwajcarią wszedł w życie 1 stycznia 1924 roku.  

W wyniku anschlussu Austrii III Rzesza stała się sąsiadem Liechtensteinu. Zwolennikiem związku z Niemcami była powstała w 1939 roku Narodowosocjalistyczna Partia Liechtensteinu - jej sympatycy próbowali w marcu 1939 roku dokonać zamachu stanu, co jednak zostało udaremnione przez przewodniczącego parlamentu Adolfa Frommelta (1891-1964). Po upadku III Rzeszy przez księstwo przewinęło się wielu uchodźców i dezerterów. Schronienie znaleźli tu też członkowie Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (ROA) generała Andrieja Własowa (1901-1946), których ekstradycji do ZSRR konsekwentnie odmawiano do 1948 roku, gdy zostali oni przetransportowani do Argentyny.  

Po wojnie sytuacja wewnętrzna była stabilna - od 1945 do 1970 roku premierem nieprzerwanie był Alexander Frick (1910-1991). W wyniku referendum z 1984 roku kobiety otrzymały prawo wyborcze. Do znacznych zmian w konstytucji doszło w wyniku referendum w marcu 2003 roku. Zwiększono w niej uprawnienia księcia, który może rozwiązywać parlament, mianować i odwoływać premiera i ministrów, mianować (ale nie odwoływać) sędziów. Liechtenstein prowadzi politykę neutralną. Od 1978 roku jest członkiem Rady Europy, zaś w 1990 roku został przyjęty do ONZ. W 1985 roku kraj odwiedził papież Jan Paweł II.